Жетісу облысыҚоғам

Балалардың құқықтарын қорғауды басымдықта нығайту: Қазақстан зорлық-зомбылықпен күресуге және құқықтық тәртіпті қамтамасыз етуде

Қазақстандағы соңғы оқиғаларды ескере отырып, балалардың құқықтарын қорғау мемлекеттік органдардың назарында қалатынын атап өту маңызды. Қазақстан өзінің әлеуметтік-құқықтық саясаты шеңберінде балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғауды басым міндеттердің бірі ретінде таниды. Мұны Жетісу облысы бойынша Бала құқықтары жөніндегі уәкіл Райхан Сисекенова, сондай-ақ заң консультанттары палатасының тәжірибелі заңгерлері Диас Омашев пен Зарина Мейрембаева растайды.

Осы бағыттағы маңызды қадамдардың бірі заңнамаға тиісті нормаларды енгізу болды. Бұл тек ата-аналармен қарым-қатынаспен шектелмей, балаларға толыққанды құқықтар беруге мүмкіндік береді. Осы өзгерістер аясында Өңірлік коммуникациялар қызметінде БАҚ өкілдеріне кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау мәселелері бойынша қолжетімді тегін білікті заң консультациялары туралы ақпарат берілді.

Атап  өтейік,  Қазақстан әлемдегі тұрмыстық зорлық-зомбылық бойынша 62 орында тұрғанын атап өту маңызды. Бұл факт балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету және отбасындағы зорлық-зомбылық жағдайларын азайту үшін одан әрі күш салу қажеттілігін көрсетеді.

2002 жылдан бастап Конституциямен кепілдендірілген балалардың негізгі құқықтары мен мүдделеріне байланысты қатынастарды реттейтін «Қазақстан Республикасындағы Бала құқықтары туралы» заң қолданыста болды. Бұл саладағы мемлекеттік саясат балалардың құқықтары мен мүдделерін қамтамасыз ету, оларды қалпына келтіру, құқықтық кепілдіктерді қалыптастыру және физикалық, зияткерлік, рухани және адамгершілік дамуға көмектесу сияқты бірнеше негізгі мақсаттарға негізделген.

Алайда, заңнаманың болуына қарамастан, балалардың кейбір құқықтары әлі де бақылаудың жеткіліксіздігі мен жергілікті жерде құқық қолдану тәжірибесінің тиімділігіне байланысты бұзылып жатыр. Осы мәселемен күресу үшін түбегейлі шаралар қабылдануда. Мәселен,  15 сәуірде отбасылық-тұрмыстық зорлық-зомбылықты қылмыстық жауапкершілікке тартуды  және  балаларға  қарсы  қылмыстар,  соның  ішінде жыныстық зорлық-зомбылық пен қорлауды қоса алғанда, жазаларды қатаңдатуды көздейтін әйелдер құқықтары мен балалардың қауіпсіздігі туралы заң күшіне енді.

Бұл бастамалар қазірдің өзінде өз тиімділігін көрсетуде: жазалар қатаңдатылған  бір  жыл  ішінде жыныстық зорлық-зомбылық қылмыстарының саны 30%-ға азайды. Заңға қол қою балаларды зорлық-зомбылықтан және олардың құқықтарын бұзудан қорғау жүйесін одан әрі жақсартуды білдіреді.