Қазіргі әлемде бәріміз тұрмыстық электронды құрылғылармен (теледидарлар, компьютерлер, микротолқынды пештер, ұялы байланыс аппараттары) қоршалғанбыз және осы құрылғылардан бөлінетін техногендік электромагниттік өрістердің теріс әсеріне ұшыраймыз.
Жетісу облысының СЭБ Департаментінің бақылауында 850 радио-техникалық объектілері бар, олар радиолокациялық, телевизиялық және радиохабар тарату станциялары, ұялы байланыстың базалық станциялары. Департамент тұрғын үй құрылысы аумағындағы электромагниттік деңгейдің жағдайына мониторинг жүргізу мақсатында 2024 жылға таратушы радио-техникалық объектілерден, электр берудің әуе желілерінен, трансформаторлық қосалқы станциялардан 80 бақылау нүктесінде электромагниттік өрістің 4272 өлшеуін жоспарлаған.
2024 жылдың ағымдағы кезеңінде электромагниттік өрістің 1068 өлшемі жүргізілді, оның ішінде 11 МкВт/см2 — ден 16 МкВт/см2-ге дейін өлшенген 15 нүктеде энергия ағынының тығыздығының артуы анықталды, шекті рұқсат етілген деңгей-10,0 МкВт/см2 құрайды.
Мониторинг нәтижелері бойынша радио-техникалық объектілердің басшыларына антенналардан гигиеналық нормативтерге дейін электромагниттік өрістің деңгейін жеткізу бойынша ұйымдастыру-техникалық іс-шараларды жүргізу бойынша ұсынымдар берілді. Ұсынымға сәйкес «Кар-Тел» ЖШС, «Кселл» АҚ, «Мобайл Телеком Сервис» ЖШС кәсіпорындары базалық станциядан шекті рұқсат етілген деңгейге дейінгі энергия ағынының тығыздығына қол жеткізу бойынша оңтайландыру жұмыстарын жүргізді.
Халықты базалық станциялардың антенналары немесе жалпы радио-техникалық объектілер құратын электромагниттік өрістің әсерінен қорғану мақсатында санитариялық-қорғау аймақтары және құрылыс салуды шектеу аймақтары белгіленеді. Санитариялық-қорғау аймақтарының шекаралары электромагниттік өрістің шекті рұқсат етілген деңгейі бойынша жер бетінен 2 метр биіктікте (биологиялық қауіпті аймақтың деңгейі) айқындалады. Шектеулі даму аймағы – бұл, жер бетінен 2 метрден астам биіктікте электромагниттік өрістің деңгейі халық үшін рұқсат етілген шекті деңгейден асатын радио-техникалық объектілер айналасындағы аумақ.
Құрылысты шектеу аймағының сыртқы шекарасы электромагниттік өрістің деңгейі шекті рұқсат етілген деңгейден аспайтын жоғарғы қабат деңгейіндегі ғимараттардың максималды биіктігі бойынша анықталады.
Электромагниттік сәулеленудің әсерінің тағы бір нақты ықтимал қаупін ұялы телефондар тудырады. Алайда, әлемнің түкпір-түкпірінен келген ғалымдар көпжылдық зерттеулер бойынша ұялы телефондарды жиі қолданудың аурулармен байланысы дәлелденбеген. Алайда, ұялы телефонның нақты шығарылатын қуаты туралы ақпарат өте аз, бірақ бұл қуат 2 ваттпен шектелген стандарты бар. Шығарылатын телефондардың параметрлері Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы бекіткен рұқсат етілген нормаларға сәйкес келеді. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы қабылдаған резолюцияда халықты ұялы байланыс жүйелерінің зиянды әсерінен қорғау туралы мәселе бірінші орынға қойылған.
Өз кезегінде Департамент келесі қарапайым ережелерді сақтауға ұсынады:
-Балаларға ұялы телефондарды пайдалану уақытын шектеу, өйткені бұл электромагниттік өрістің ықтимал зияны емес, отырықшы өмір салтының әсері, көру қабілетінің нашарлауы, таза ауада жеткіліксіз болу, бұл А, В, Д дәрумендерінің жетіспеушілігіне, семіздікке, рахитке және басқа ауруларға әкелуі мүмкін.
-Саяхат кезінде, әртүрлі мекен-жайлардағы антенналарының жиі өзгеруіне байланысты ұзақ сапарлар кезінде сигнал көбейеді немесе азаяды, ұялы телефондардағы кіріктірілген антенналар максималды мүмкіндіктерде жұмыс істейді, сондықтан ұялы телефондарды «ұшу» режиміне қоюды ұсынамыз.
-Ұялы телефонмен сөйлесу ұзақтығын шектеңіз.
-Ұйықтаған кезде телефонды бас жаққа қоймаңыз.
— Тоқта тұрған ұялы телефондарды пайдаланбаңыз, бұл құрылғының қызып кетуіне және тіпті өртенуіне әкелуі мүмкін. Өзіңізге және жақындарыңызға қамқорлық жасаңыз!